Gry STEM – nieszablonowe podejście do nauki programowania offline dla dzieci

STEM - ten skrót budzi coraz większe zainteresowanie. Wyjaśniamy, co to jest STEM, dlaczego jest tak ważny i jak wykorzystać gry STEM do nauki podstaw programowania dla dzieci.

Nauka programowania dla dzieci offline

Nauka podstaw programowania offline zaczyna się już w przedszkolu i cieszy się ogromnym zainteresowaniem dzieci. Nic dziwnego ‒ są to zajęcia prowadzone w atmosferze swobodnej zabawy, pobudzającej naturalną ciekawość świata.

Młodzi programiści są zachęcani do zadawania pytań (czasem jest ich całe mnóstwo) oraz wymyślania różnych zastosowań technologii w życiu codziennym. Dzięki temu dowiadują się, jak „myśli” komputer – rozumiany nie tylko jako „pudełko” z monitorem i myszką, lecz także jako inteligentny system (jak pralka czy odkurzacz samojezdny), który ułatwia np. domowe obowiązki.

Czym są gry STEM?

Wśród różnorodnych propozycji zabaw na kodowanie bez prądu znajdują się m.in. gry STEM. Są to dopracowane pod każdym względem pomoce do nauki przez zabawę, które rozwijają praktyczne umiejętności (nie tylko u przyszłych programistów), takich jak kreatywność, myślenie logiczne oraz umiejętność współpracy.

Podczas rozgrywek w duchu STEM dzieci zdobywają wiedzę o świecie, wykorzystując narzędzia z różnych dziedzin: matematyki, biologii, chemii, fizyki czy techniki. STEM to skrót od pierwszych liter: nauk ścisłych (Science), nowoczesnych technologii (Technology), inżynierii (Engineering) oraz matematyki (Mathematics).

Dlaczego warto sięgnąć po gry STEM? 

• Przedstawiają ciekawy problem do rozwiązania lub wciągającą historię fabularną. Wszystko po to, by dzieci dostrzegły w nowych technologiach i nauce programowania użyteczne możliwości, a w przyszłości wykorzystywały je w praktyce. Programowanie to nie magia czy umiejętności zarezerwowane tylko dla wtajemniczonych.
• Są „grywalne”, więc każda rozgrywka przebiega inaczej i jest równie emocjonująca, jak za pierwszym razem.
• Zapewniają dobrą rozrywkę, co umila testowanie swoich pomysłów. 

Gry i zabawy STEM offline to prawdziwa frajda. Umożliwiają naukę poprzez eksperymentowanie oraz działanie, zmysły i ruch. Nie trzeba do tego specjalistycznego sprzętu. Komputery, tablety i roboty z pewnością przydadzą się na kolejnych etapach nauki. Na początku wystarczy, by dziecko potrafiło wykonać proste polecenia, czyli podążało za wskazówkami osoby prowadzącej oraz odróżniało kierunki: prawo – lewo, góra – dół. „Jest to konieczne, ponieważ większość stawianych dzieciom zadań polega na przeprowadzeniu bohatera z punktu X do punktu Y”. 

Gry STEM – pomysły na wartościową zabawę

Gry STEM to idealny sposób, by nauczyć się nie tylko podstaw programowania, lecz także poznać nowe, nieszablonowe podejście do nauki. Młodsze dzieci uczą się na konkretach i przez działanie. Możliwość manipulacji obiektami, takimi jak karty czy żetony, poszerza ich doświadczenie i ułatwia intuicyjną naukę. Od czego zacząć?

Gra STEM dla przedszkolaków

Na pierwszą przygodę z grami STEM warto wybrać planszówkę z prostymi zasadami, które zrozumie już 4-latek ‒ taką jak Zakodowany zamek. W czasie zabawy gracze wcielają się w rolę sprytnego czarodzieja i starają się prześcignąć ducha, który nawiedza zamek i chce wykraść jego skarby. 

Uczestnicy zabawy poruszają się po planszy, układając karty w odpowiedniej sekwencji, omijając przeszkody, zbierając po drodze kosztowności oraz wybierając optymalne rozwiązanie, by wykonać jak najmniej ruchów.

Gra jest polecana zwłaszcza młodszym miłośnikom programowania ze względu na elementy kooperacji – zadaniem uczestników jest bowiem opracowanie wspólnej strategii przeciwko przeciwnikowi.

Czego uczy gra „Zakodowany zamek”? 

• ćwiczy znajomość kierunków i poruszanie się w przestrzeni od punktu A do B;
• uczy, czym są sekwencje i algorytmy, czyli czynności, które należy wykonać po kolei, by zrealizować zadanie i osiągnąć cel;
• wprowadza strzałki jako znaki określające ruchy czarodzieja w przestrzeni – to dobry pomysł wprowadzający w podstawy programowania wizualnego.

Zakodowany zamek. Gra na kodowanie

Gra STEM dla uczniów

Bardziej zaawansowani gracze mogą wziąć udział w Międzygalaktycznym Grand Prix Pojazdów Kosmicznych dzięki grze Zakodowany kosmos. Jest to kolejna po Zakodowanym zamku zabawa, która wprowadza w podstawy programowania i tworzenia algorytmów ‒ tym razem z wykorzystaniem instrukcji warunkowych oraz pętli. 

Uczestnicy rywalizują ze sobą w przestrzeni kosmicznej. Układają z żetonów podróży trasę na planszy w takiej kolejności i orientacji, aby umożliwić sobie przejście jak najdłuższej drogi w kierunku bazy przeciwnika, którą chcą zdobyć. 

Tworząc takie zakodowane ścieżki, ćwiczą sekwencje, proste pętle oraz instrukcje warunkowe „jeżeli.., to…”. Instrukcje warunkowe i pętle to konstrukcje, które umożliwiają programistom podejmowanie decyzji. W nauce kodowania należy planować działania i przewidywać, co się stanie. Kod, który napiszemy, czyli instrukcja, którą wydamy komputerowi, wywoła pożądane działanie. Gracze uczą się, że ważne są zarówno kolejność instrukcji, jak i precyzyjne komunikaty.

Dreszczyk emocji wprowadzają do rozgrywek działania przeciwników, którzy mogą, a nawet czasami powinni wzajemnie blokować się, przeszkadzać i wykorzystywać ułożone już przez innych trasy.

Czego uczy gra „Zakodowany kosmos”? 

• uczy, czym są algorytmy;
• wprowadza pętle i instrukcje warunkowe jako konstrukcje sterujące działaniami  programów komputerowych;
• zachęca do podejmowania decyzji, planowania działań i stosowania precyzyjnych komunikatów;
• wprowadza pojęcie błędu w kodowaniu i oswaja z tym, że błędy są naturalnym elementem procesu programowania, a ich szukanie to jeden z ważnych elementów pracy programisty.

Autor: ANN/ www.kubsony.blogspot.com
Zakodowany kosmos. Gra na kodowanie

Autor: ANN/ www.kubsony.blogspot.com

Dlaczego warto uczyć dzieci kodowania? 

Jeśli wahasz się, czy warto uczyć dzieci kodowania, lub nie wiesz, od czego zacząć, polecamy artykuł na blogu Kapitana Nauki: Kodowanie dla dzieci – propozycje zabaw bez użycia komputera.

Bibliografia:
• Rzeszutko E., Jak nauczyć dziecko programować? Co ma nauka programowania do nauki języków?,
https://www.mamtonakoncujezyka.pl/programowanie/.
• Sobkowiak M., Jak wspierać rozwój przedszkolaka, Edgard, Warszawa 2019.
• Żelazowska K., Zaprogramuj przyszłość. Sztafeta pomysłów i metod. Poradnik metodyczny dla kodujących nauczycielek i nauczycieli, https://www.zaprogramujprzyszlosc.edu.pl/uploaded_files/159472469410_sztafeta-pomyslow-i-metod.pdf.

Autorka:
Monika Biaduń-Maciejewska – pedagog, absolwentka doktoranckich studiów pedagogicznych, recenzentka merytoryczna publikacji edukacyjnych dla dzieci. Zwolenniczka holistycznego podejścia do rozwoju dziecka i pasjonatka metod edukacji alternatywnej. Entuzjastka kreatywnych zabaw, które rozbudzają dziecięce zainteresowania i wyobraźnię oraz wspierają samodzielne myślenie.