- today
- label Emocje
- favorite 1 polubień
- remove_red_eye 1808 odwiedzin
- comment 0 komentarzy
Spis treści
1.Joga dla dzieci – dlaczego to dobry pomysł? Pożytki z dziecięcej jogi
2. Jak powinny wyglądać zajęcia jogi dla dzieci?
3. Joga dla dzieci w domu? Tak, to możliwe!
4. Karty do jogi dla dzieci od Kapitana Nauki
Joga już od dawna robi zawrotną karierę na całym świecie. We współczesnej odmianie zawitała do Polski na początku XX wieku i od tego czasu zdążyła się u nas dobrze zadomowić [1]. Z powodzeniem praktykują ją osoby z rozmaitych grup wiekowych, o różnym stanie zdrowia i warunkach fizycznych. A co z dziećmi? Czy najmłodsi też mogą wykonywać poszczególne pozycje jogi? Czy jest to dla nich bezpieczna aktywność? I wreszcie – czy to ich aby szybko nie znudzi? Zapraszamy na krótkie oprowadzanie po zagadnieniu dziecięcej jogi.
Joga dla dzieci – dlaczego to dobry pomysł? Pożytki z dziecięcej jogi
Bardzo szybko dostrzeżono dobroczynny wpływ praktykowania jogi na organizm dorosłego człowieka. Zrodziło to z kolei przypuszczenie (które szybko okazało się słuszne), że poszczególne pozycje jogi mogą także pozytywnie oddziaływać na intensywnie rozwijające się ciało i umysł dziecka. Stąd na początku XXI wieku w Europie Zachodniej do oferty szkół jogi zaczęto wprowadzać pierwsze zajęcia i ćwiczenia dla dzieci [2]. Z czasem zaczęło się popularyzować także praktykowanie jogi w przedszkolu i szkole oraz traktowanie jej jako integralnej części programu edukacyjnego dla dzieci. Mowa tutaj najczęściej o tzw. hatha jodze, łączącej system różnych pozycji ciała (zwanych asanami) oraz techniki oddychania (inaczej: pranajama).
Zarówno ten początkowy etap kształtowania się jogi dla dzieci, jak i późniejsze badania naukowe pokazały, że praktykowanie asan wspiera zrównoważony rozwój młodego człowieka. Jakie są zatem najważniejsze zalety ćwiczenia jogi z dziećmi? Można je obserwować na co najmniej trzech płaszczyznach funkcjonowania dziecka, tj. w sferze fizycznej, psychicznej oraz społecznej [3]:
• Joga okazała się skuteczną formą profilaktyki oraz korekcji wad postawy ciała u dzieci, dobrze przemyślane sekwencje asan angażują bowiem symetrycznie prawą i lewą stronę ciała. W budowaniu nawyków prawidłowego układania ciała szczególnie pomocna jest pozycja Góry (Tadasana) [3], z kolei takie asany jak Drzewo (Vrksasana) czy Wojownik (Virabhadrasana) niwelują lekkie wady stóp. Kręgosłup zaś wzmocni na przykład wykonywanie pozycji Szczeniaka (Uttana Shishosana) czy Siusiającego Psa (Tri Pada Adho Mukha Svanasana).
• Dziecięca joga zapewnia także wzmocnienie mięśni okalających stawy, co podnosi poziom sprawności i siły całego organizmu oraz pozytywnie przekłada się na utrwalanie poprawnej postawy ciała. Przykładowych asan jest całe mnóstwo: Deska (Kumbhakasana), Kij (Dandasana), Żyrafa (Prasarita Padottanasana) czy Krowa (Bitilasana).
• Wiele asan dla dzieci wspiera pracę oraz rozwój mięśni brzuszka, reguluje procesy przemiany materii oraz przyczynia się poprawienia apetytu. Oprócz asan w skręcie można tutaj wymienić jeszcze między innymi pozycje Pies z głową w górze (Urdhva Mukha Svanasana) czy Okręt (Navasana).
• Praktykowanie jogi z dziećmi pomaga im kształcić koordynację ciała oraz poczucie równowagi. Do wyboru jest tutaj całe mnóstwo ciekawych asan dla dzieci: Łuk (Dhanurasana), Kruk (Bakasana), Drzewo (Vrksasana), Półksiężyc (Ardha Chandrasana), Surfer (Virabhadrasana II), Świeca (Sarvangasana), Jaskółka (Virabhadrasana III) i wiele innych.
• Joga, a zwłaszcza jej część dotycząca technik oddychania (pranajama), znacząco wentyluje płuca oraz poprawia ogólną wydolność oddechową. Na lepsze wdechy i wydechy wykonujcie z dziećmi Balonik (Pranajama) czy Psa z głową w górze (Urdhva Mukha Svanasana). Uwaga: podczas praktykowania jogi oddychamy zawsze przez nos!
• Joga zmniejsza u dzieci napięcie mięśniowe wywołane stresem, przynosi poczucie relaksu oraz daje narzędzia do radzenia sobie z negatywnymi emocjami. Określona grupa asan sprzyja także wyciszeniu, a praktykowanie ich wieczorem poprawia jakość snu i odpoczynku najmłodszych. Szczególnie sprzyjające relaksacji (w tym odciążaniu pleców i innych części ciała po całym dniu) i prawidłowej pracy oddechu są choćby takie asany, jak: Fala (Mantra Om), Krokodyl (Makarasana), Dziecko (Balasana), Kwiat lotosu (Padmasana), Szczęśliwe Dziecko (Ananda Balasana), Latawiec (Supta Baddha Konasana) oraz Leniwiec (Savasana).
• Wzrost samoświadomości i nauka szacunku do ciała – to kolejne ważne zalety jogi dla dzieci. Mali jogini lepiej rozumieją, jak funkcjonuje ich ciało, uczą się z rozmysłem układać je w poszczególne asany, mają też okazję obserwować i nazywać reakcje organizmu wywołane ćwiczeniem. W trakcie dobrze przygotowanych zajęć dowiadują się ponadto, że joga powinna być praktykowana w zgodzie z sygnałami płynącymi z ciała, tj. nie należy trwać w danej pozycji, jeśli wywołuje ona ból.
• Powyższy punkt łączy się z kolejną zaletą dziecięcej jogi – pozwala ona zbudować szacunek i świadomość ciała, a jednocześnie wpaja zdrowe podejście do aktywności fizycznej jako takiej. Sport i ruch przestają być domeną rywalizacji i gorączkowej pogoni za punktami, joga kładzie nacisk raczej na proces niż na wynik. Każde dziecko może praktykować asany w zgodzie ze sobą, w swoim tempie i bez konieczności porównywania się do innych.
• Joga wzmacnia zdolność do osiągania i utrzymywania koncentracji, skupienie się na wykonywaniu asan uczy cierpliwości i spokoju w dążeniu do wybranego celu. Wpływa przy tym na rozwój samodyscypliny u dzieci.
• Joga to dla dzieci także budulec poczucia sprawczości i prawdziwy zastrzyk dla ich pewności siebie. Satysfakcja ze stopniowo osiąganych postępów, skupienie się na własnym procesie rozwoju i zrezygnowanie z zewnętrznych porównań z rówieśnikami daje najmłodszym pozytywne przeświadczenie o swoich możliwościach!
• Ćwicząc jogę, dzieci mogą kształtować zdrowe i wartościowe relacje społeczne. W trakcie grupowych zajęć jogi dzieci wykonują ćwiczenia tak indywidualnie, jak w parach czy trójkach. Mogą dzielić z rówieśnikami radość z wykonywania poszczególnych figur i zaskoczenie wywołane ustawieniem ciała w nieznanych im dotąd i często zabawnych pozycjach.
• Dzięki praktykowaniu jogi dzieci mogą zdobyć ważne narzędzie walki ze stresem czy przeciążeniem w dorosłości. Znajomość konkretnych technik relaksacyjnych czy ćwiczeń zwalniających napięcie w ciele przyda się dziecku w przyszłości i być może będzie podstawą jego dalszego rozwoju ruchowego!
Jak powinny wyglądać zajęcia jogi dla dzieci?
Wymienione w poprzednim akapicie pozycje jogi dla dzieci wywodzą się z tradycyjnej hatha jogi, ich nazwy sanskryckie nie odbiegają od tych, które znają dorośli jogini. Nie oznacza to jednak, że zajęcia jogi dla dzieci w niczym nie odbiegają od tradycyjnych sesji dla dorosłych. Co nikogo chyba nie dziwi, dzieci – zwłaszcza te młodsze – zupełnie inaczej zachowują się w sali do jogi. Rozpiera je energia, potrzebują bardziej się ruszać, za sprawą właściwej im odwagi i ciekawości z reguły szybciej i łatwiej przybierają określone asany, lecz są w nich mniej wytrwali niż starsi jogini. Jak zatem umiejętnie podejść do dziecięcej jogi?
Zacznijmy od wspominanych asan. Te w wersji dla dzieci powinny przede wszystkim zostać inaczej zaprezentowane! Kolejne pozycje jogi, obficie czerpiące ze świata natury, powinny być wprowadzone w możliwie najciekawszy dla młodych odbiorców sposób. Nie będzie to trudne, przecież bohaterami asan są uwielbiane przez dzieci zwierzątka, ciekawe zjawiska i fascynujące przedmioty! W nazwach asan dla dzieci główną rolę powinny zatem grać: pies, szczeniak, kotek, delfin, leniwiec, krowa, tygrys czy orzeł. Uwagę małych joginów przykują też na pewno fala, piorun, półksiężyc albo lot samolotem. Nie powinno również zabraknąć wzmianek o baloniku, kokardce, łuku, mostku czy okręcie! Warto wykorzystać właściwą dzieciom chęć do naśladowania zachowania i odgłosów zwierzątek czy zjawiska przyrody. Niech powyginają plecki jak kotek, zamuczą donośnie niczym krówka, zamienią się na moment w małą kobrę czy odtworzą zachowanie leniwca!
Kluczem do sukcesu okazuje się zatem wykorzystanie narracyjnego potencjału, jaki niosą ze sobą poszczególne asany. Prezentowanie ćwiczeń trzeba zatem zacząć od… opowieści! Najpierw warto więc zapytać adeptów jogi, jak zachowuje się piesek, co wiedzą o delfinach, zagaić rozmowę o nocnych zwyczajach żyraf, zaprosić do zgadywania, po co wielbłądowi garb. Dopiero po takim wstępie można podać instrukcje dotyczące techniki wykonywania ćwiczeń – ale w maksymalnie krótkiej i zwięzłej postaci. Oczywiście, poprawność wchodzenia w asany jest kluczowa dla rozwoju i bezpieczeństwa dzieci, lecz nie należy zniechęcać najmłodszych nadmiernym korygowaniem ich postawy już na samym początku przygody z jogą. Precyzja ruchów z pewnością przyjdzie z czasem!
Dobrze opowiedziane asany to jednak tylko połowa sukcesu! Mali jogini potrzebują z reguły jeszcze więcej atrakcji, by w pełni uczestniczyć w zajęciach. Joga dla dzieci nie zna ciszy – w tle konieczna jest muzyka! Dzieci docenią też wszelkie akcesoria, nie tylko chętnie wezmą je w dłonie, lecz także wymyślą dla nich w mig multum nowych zastosowań! W ruch niech idą zatem wałki, klocki czy taśmy. Dla tak żywiołowych praktyków jogi prawdziwym wyzwaniem może być wejście w stan wyciszenia i odprężenia, a to niezbędny element domknięcia sesji! W takim wypadku pomogą bajki, wizualizacje czy krótki przewodnik do podróży po ciele i jego odczuciach.
Najważniejsza rada dla nauczyciela jogi dla dzieci brzmi: zachowaj elastyczność! Chociaż warto mieć przemyślany scenariusz zajęć, to należy jednocześnie być świadomym, że każdy, choćby najlepszy plan, może szybko spalić na panewce! Warto czujnie obserwować dzieci i na bieżąco reagować na zmiany ich nastrojów czy potrzeb. Niezbędny będzie spory zapas pomysłów i… niegasnący zapał! Taka postawa na pewno zaowocuje niejednym dziecięcym uśmiechem!
Joga dla dzieci w domu? Tak, to możliwe!
A czy jogę dla dzieci można praktykować w domu? Oczywiście! Wymaga to, rzecz jasna, troski i staranności ze strony rodzica lub opiekuna. Powinien on zadbać o bezpieczeństwo dziecka – miejsce do ćwiczeń, matę i odpowiedni strój. A do tego niezbędna jest podstawowa wiedza o technikach wykonywania asan oraz o zasadach układania ich w sekwencje, które zapewnią równomierną pracę ciała. Można jednak łatwo przygotować się do roli „instruktora” jogi dla dzieci w domu. Jak? Na przykład poprzez uczestnictwo w sesjach jogi rodzinnej (czyli jogi dla rodziców z dziećmi) – profesjonalny instruktor chętnie podzieli się swoją wiedzą, opowie o specyfice dziecięcej jogi, przekaże rady dotyczące domowej praktyki. Wsparcie mogą być także publikacje dotyczące jogi, książki, przewodniki oraz… karty do jogi dla dzieci.
Karty do jogi dla dzieci od Kapitana Nauki
Joga dla dzieci. Trening ciała i umysłu od Kapitana Nauki to pakiet pięknie ilustrowanych, dwustronnych kart zawierających aż 50 asan dla dzieci. Na przednich stronach widnieją nazwy poszczególnych pozycji: polska, atrakcyjna i zabawna dla dziecka (np. Siusiający pies, Kokardka) oraz sanskrycka, stanowiąca raczej informację dla rodzica czy nauczyciela i świadcząca o zakorzenieniu kart w tradycji hatha jogi. Nazwom towarzyszą urokliwe, lecz stonowane ilustracje, które można pokazać dziecku w trakcie ćwiczeń. Na odwrotach kart z kolei znajdują się przystępne, zwięzłe, a jednocześnie informatywne opisy asan.
Dla wygody rodziców podzielono je na trzy części:
(1) krótkie „zagajenie”, które może stanowić opowieść wstępną dla dziecka;
(2) instrukcje wykonania asany, sposób ułożenia ciała;
(3) dodatkowe wskazówki, inne warianty ćwiczenia.
Dodatkowo, Kapitanowe karty do jogi dla dzieci zostały opatrzone systemem czytelnych symboli, które pozwalają komponować bezpieczne i rozwijające dla dziecka sekwencje ćwiczeń. Do pakietu dołączono także instrukcję, w której rodzic czy nauczyciel znajdzie:
(1) zasady korzystania z kart,
(2) objaśnienia symboli,
(3) propozycje sesji jogi o różnym czasie trwania (5, 15, 30 oraz 60 minut) oraz odpowiadające rozmaitym potrzebom (np. sesja relaksacyjna),
(4) praktyczne wskazówki,
(5) słownik jogina oraz
(6) listę zasad bezpieczeństwa.
Z taką pomocą joga dla dziecka w domu czy na zajęciach będzie nie tylko bezpieczna, lecz także – wartościowa i… niezwykle przyjemna.
Produkt został zaprojektowany i wyprodukowany w Polsce. Autorką kart jest certyfikowana instruktorka jogi dla dzieci, Karolina Żbikowska. Urokliwe ilustracje wykonała Beata Żurawska.
Źródła:
[1] A. Świerzowska, Joga w Polsce od końca XIX wieku do 1939 roku. Konteksty ezoteryczne i interpretacje, Kraków 2019, s. 7.
[2] J. Podolak, I. Jabłońska-Barna, Joga dla dzieci – nowoczesna forma edukacji i profilaktyki ruchem, „Aktywność Ruchowa Ludzi w Różnym Wieku” 2017, nr (36) 4, s. 41.
[3] Zalety jogi dla dzieci na podstawie: K. Gębura, Joga dla dzieci i młodzieży – wskazówki metodyczne na podstawie doświadczeń pracy z dziećmi, studentami i nauczycielami, „Forum Oświatowe” 2021, t. 33, nr 2 (66), s. 95–108; M. Grabara, Joga jako odpowiednia dla każdego forma ćwiczeń ruchowych, „Turystyka i Rekreacja” 2009, nr 5, s. 92–98; J. Podolak, I. Jabłońska-Barna, Joga dla dzieci – nowoczesna forma edukacji i profilaktyki ruchem, „Aktywność Ruchowa Ludzi w Różnym Wieku” 2017, nr (36) 4, s. 39–53.
Sprawdź też inne gry, w których dzieci ćwiczą, skaczą i tańczą podczas zabawy!
Komentarze (0)